Yeni Emeklilik Yaşı İşsizliği Arttıracak!

[Admin]

Çalışanları temsil eden tüm kuruluşlar tepki gösterse de Hükümet Sosyal Güvenlik Reformu'nda kararlı! TBMM'ye gönderilen tasarının bir, iki hafta içinde kabul edilmesi bekleniyor. Sosyal Güvenlik Reformu'nun öngördüğü değişikliklerle ilgili soruları yanıtlayan Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı Başmüfettişi ve yazar Ali Tezel'e göre emeklilik yaşı uzatılacağı ve yeni istihdam olanağı sağlanamayacağı için işsizlik artacak! Daha da kötüsü Hükümet en geç beş yıl içinde bir reform daha yapabilir ve asgari ücret kalkabilir!

İşçi ve memur sendikaları, demokratik kitle örgütlerinin oluşturduğu Emek Platformu'yla birlikte birçok meslek odası, dernek ve sivil toplum kuruluşunun Sosyal Güvenlik Reformu'na itiraz ettikleri noktalar neler?
Temel olarak emekli aylıklarının, aylık bağlama oranıyla güncelleme katsayısının düşürülmesine; emeklilik yaşının 65'e, prim ödeme gün sayısının 7 bin günden 9 bin güne yükseltilmesine karşı çıkıyorlar.
l Emekli maaşları gerçekten 213 YTL'ye mi düşüyor?
Evet, sosyal sigortalar sistemine ilk girişiniz 8 Eylül 1999'dan sonraysa alacağınız en düşük emekli aylığı 213 YTL olacak. Çünkü 8 Eylül 1999 tarihli 4447 Sayılı Kanun'da "en düşük emekli aylığı, asgari ücretin yüzde 35'inden az olamaz" deniyor. Şu anda asgari ücret 608 YTL olduğuna göre, en düşük emekli aylığı da 212 YTL 80 YKR olabilir. Diyelim ki bu kişi iş kazası geçirdi ve "yüzde yüz iş göremez raporu" aldı, SSK tarafından bağlanacak aylık 213 YTL olacaktır. Ya da çocuklarımız ileride hayatları boyunca hep asgari ücretle çalışırsa 65 yaşına gelip emekli olduklarında bugünün koşullarına göre 213 YTL aylık alacak.
l 8 Eylül 1999'dan önce işe girenler için en düşük emekli aylığı farklı mı?
Evet! 8 Eylül 1999'da yürürlüğe giren düzenlemeye kadar taban aylığı esas kazancın yüzde 70'inden az olamıyordu. Yüzde 70 uygulamasının son günü olan 31 Aralık 1999 tarihinde alt sınır aylığı o günden bu yana yıllık TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) ve yıllık Gelişme Hızları kadar arttırılarak bugün için 558 YTL'ye ulaşmıştır. İşte bu nedenle ister reformdan önce ister reformdan sonra emekli olsun, 8 Eylül 1999'dan önce Sosyal Güvenlik Sistemi'ne dahil olmuş biri SSK'dan emekli olduğunda alacağı en düşük emekli aylığı bugün için 558 YTL'dir.
l Reformdan sonra emeklilik yaşı 65 mi olacak?
2046 yılından itibaren kadın ve erkek 9 bin gün sayısını doldurmak şartıyla ancak 65 yaşında emekli olabilecek. Aslında reformun emeklilik yaşı bölümü bizi değil, daha çok torun ve çocuklarımızı ilgilendiriyor. Emeklilik konusunda en son büyük değişiklik 8 Eylül 1999'da yapıldı. O günden önce 5 bin gün esasına göre kadınlar 38, erkekler 43 yaşında emekli olabiliyordu. 1999'da bu düzenleme değiştirildi ve işe giriş tarihlerine göre bir kademe sistemi getirildi. Bu sisteme göre emeklilik yaşı kadınlarda 38'den 50'ye, erkeklerde de 44'ten 60'a kadar yükselmeye başladı. Ancak 8 Eylül 1999'dan sonra işe giren bütün kadınlara 58, erkeklere 60 yaş ve 7 bin gün prim ödeme şartı getirildi. Yeni reformda 2036'ya kadar yaş şartıyla ilgili bir değişiklik yok. Prim ödeme günüyse 2028 yılına kadar her yıl yüzer gün arttırılıyor ve 2028'de 9 bin güne ulaşıyor.Yani reform 2008'de yürürlüğe girerse o yıl işe giren erkekler 60, kadınlar 58 yaşında ve 7100 gün prim ödeyerek emekli olacak. 2009'da işe girenler yine aynı yaşlarda ama 7200 günde emekli olabilecek. 2028 den 2036'ya kadar bir bekleme devresi var. 2036'dan sonra da kadınlarda 58 ve erkeklerdeki 60 yaş her iki yılda bir artarak 65'e doğru yükselmeye başlıyor.

"Güncelleme katsayısı da düşüyor"
- Bugün uygulanan emekli aylığı hesaplama yönteminde bir değişiklik olacak mı?
İlk değişiklik emekli aylığı bağlama oranlarına geliyor. Örneğin ortalama kazancı 1000 YTL olan ve 5 bin gün prim ödeyen birisi için; 5 bin günün ilk 3 bin 600 günü için yüzde 3.5 üzerinden, geri kalan 1400 gün için de her 360 güne yüzde 2 eklenerek hesaplanıyor. İlk 10 yıl için yüzde 35, artı son 3 yıl için (1400 gün / 360) yüzde 6. Toplam yüzde 41. Reformla birlikte aylık bağlama oranı yüzde 2'ye düşüyor. Yani reformdan sonra işe girmiş, ömür boyu asgari ücretle çalışmış, 5 bin günü doldurmuş birinin emekli aylığı bugünün şartlarında 260 YTL olacak!
- Emekli maaşı hesaplamasındaki diğer değişiklik nedir?
Güncelleme katsayısı da düşüyor! Ülkemiz enflasyonist bir ülke olduğu için bugün geçerli olan uygulamada emeklilik için ortalama aylık hesaplanırken, geçmiş yıllarda kazanılan aylıklar, her yıl sonunda bir önceki yılın TÜFE ve Gelişme Hızı oranında arttırılırdı ki kişi emekli olacağı zaman kayıp yaşamasın. Ama reformda TÜFE oranı kabul edilirken, gelişme hızı oranının sadece yüzde 30'u hesaba katılıyor. Diyelim ki geçen bir yılda yüzde 10 büyüdük, yüzde 10 da enflasyon oldu. Emeklilik zamanı geldiğinde bu yılın toplam aylığı yüzde 20 arttırılır. Oysa reformdan sonra TÜFE için yüzde 10 arttırılırken, Gelişme Hızı oranı yüzde 30'a düşecek. Haliyle bir önceki kanuna göre her yıl yüzde 20 artan emekli aylığı da yeni düzenlemeyle yüzde 13 artmış olacak.
- Bu durum reformdan önce işe başlayan ama reformdan sonra emekliliğe hak kazananları nasıl etkileyecek?
Reformun yürürlüğe girdiği gün emekliliğe hak kazanmamış ya da kazanmış ama hâlâ çalışmaya devam eden herkes için bugün yürürlükte olan uygulamalara göre bir emekli maaşı hesaplanıp kenara yazılacak. Reformdan sonra çalışmaya devam ettiğimiz her gün içinse hesaplamalar yeni kanunlara göre düzenlenecek. Yani güncelleme katsayısında gelişme hızı yüzde 70 oranında indirilirken, aylık bağlama oranı da yüzde 2'ye düşecek. Dolayısıyla burada da haklar gasp ediliyor. Geçmiş yılların kazançları gerçek rakamlarla güncellenmediği için ortalama kazançlar düşüyor.
- Emekliliğe hak kazandığı halde çalışmaya devam edenler de var. Reformdan önce emekli olmak onlar için daha mı avantajlı?
Doğrusu aylık bağlama oranlarında çok ciddi düşüşler var. Ancak bu durum birkaç yıl içinde emekli olacakları çok da etkilemiyor. Çünkü, yeni oranlar sadece reformdan sonraki çalışmalarımıza uygulanacak, eski çalışma sürelerimiz eski sistemdeki emekli aylığı hesaplamalarına göre bulunacak.